Yıllardır Karadeniz fındığı, küresel devlerin ve onların yerli işbirlikçilerinin kurduğu dar bir çemberin içinde döndü durdu. Üretici alın terini döktü, kazanan hep başkaları oldu. Sözde “değerli tarım” söylemleriyle süslenen bu sistemin özünde, tekellerin çıkarı vardı.
Bu dönemin adı neydi derseniz:
Lale Devri…
Hatta daha yerli bir tabirle: Sülele Devri…
Yani bir avuç kişi kazandı, gerisi izlemekle yetindi.
Ama artık o devir kapanıyor.
Ve bu kapanışın adı: hukuk.
Hilmi Güler’in Takibi ve Açılan Dava
Ordu Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Mehmet Hilmi Güler, uzun süredir fındık piyasasında üretici aleyhine oluşan tekelleşmeyi hem yerel hem de ulusal düzeyde gündeme taşıdı. Bu söylemler, nihayet somut bir hukuk sürecine dönüştü. Ordu Büyükşehir Belediyesi iştiraki ORTAR ve Ordu merkezli bir fındık firması aracılığıyla Ankara 15. İdare Mahkemesi’ne dava açıldı.
Başkan Güler, yalnızca dava açmakla kalmadı; süreci başından sonuna yakından takip etti.
Ve sonunda Türk fındık üreticisinin lehine tarihi bir karar çıktı.
Ferrero’ya “Dur” Denildi
Mahkeme, Ferrero’nun Rekabet Kurumu’na sunduğu “devletin belirlediği fiyatın altına düşmeyeceğiz” taahhüdünü yetersiz buldu. Şirketin piyasada “monopsona yakın güçle” hareket ettiği tespit edildi. Yani piyasayı dilediği gibi yönlendirme, dışlayıcı ve sömürücü davranışlarla fiyatları manipüle etme gücü vardı.
Sonuç?
Taahhüt iptal edildi. Ferrero’nun Türkiye’de fındık alımı, kırımı ve ihracatı yasaklandı. Artık yalnızca Türk ihracatçıların aracılığıyla ithalat yapabilecek.
Bu karar, sadece bir şirketi değil, onun gölgesinde büyüyen tüm yerli taşeronlarını da kapsıyor. Fındıkta kurulan düzenin temel taşları bir bir sarsılıyor.
Yeni Dönem Başlıyor
Bu karar bir son değil, bir başlangıç.
Yıllarca üreticiyi baskılayan tekellerin eli artık daha zayıf. Ama bu boşluk, başka çıkar odaklarına teslim edilmemeli. Kooperatifler, yerel firmalar ve üretici birlikleri artık daha örgütlü ve güçlü olmalı.
Çünkü mesele sadece Ferrero değil.
Mesele, Karadeniz’in kaderini, Anadolu’nun emeğini kimlerin yöneteceği.
Ve şimdi, yüksek sesle şunu söylemenin tam zamanı:
Fındıkta tekelcilerin Lale Devri de bitti, Sülele Devri de…
Bu toprakların gücü, yeniden bu toprakların insanına dönecek.